Κνωσός

Η Κνωσός, που είναι ο πιο σημαντικός αρχαιολογικός χώρος της Κρήτης, βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης του Ηρακλείου. Πρόκειται για το πιο ενδεικτικό απομεινάρι του Μινωικού πολιτισμού που αναπτύχθηκε στην Κρήτη. Στο μεγαλοπρεπές αυτό ανάκτορο της Κνωσού κατοικούσε ο Μίνωας, γιος της Ευρώπης και του Δία καθώς επίσης και ο θρυλικός Μινώταυρος (Μυθολογία).

Οι ανασκαφές για να έρθει στην επιφάνεια αυτός ο αρχαιολογικός χώρος αρχίζουν το 1878 από τον Ηρακλειώτη αρχαιολάτρη Μίνω Καλοκαιρινό. Οι πρώτες αυτές δοκιμαστικές ανασκαφές έφεραν στην επιφάνεια αρκετά πιθάρια και άλλα σημαντικά αντικείμενα. Σύντομα όμως οι ανασκαφές αυτές σταμάτησαν για να έρθει το 1900 ο Άγγλος αρχαιολόγος Arthur Evans μαζί με το επιτελείο του και να αρχίσει συστηματικές ανασκαφές στον χώρο αυτό, οι οποίες διάρκεσαν 35 ολόκληρα χρόνια. Ο Evans αναστήλωσε το ανάκτορο της Κνωσού χρησιμοποιώντας σε πολλά από τα κτίρια υπερβολική ποσότητα τσιμέντου, πράγμα για το οποίο κατηγορήθηκε αλλά όπως φάνηκε αργότερα τα κτίρια αυτά δεν θα μπορούσαν διαφορετικά να αντέξουν στον χρόνο.

Σύμφωνα με τα ιστορικά στοιχεία το ανάκτορο της Κνωσού χτίστηκε γύρω στα 1900 π.Χ στο ύψωμα Κεφάλα, πάνω σε προϋπάρχων νεολιθικό οικισμό που είχε κατοικηθεί από το 6000 π.Χ. Καταλάμβανε έκταση 22.000 τ.μ και γύρω από αυτό αναπτύχθηκε η αρχαιότερη και μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης, που ο πληθυσμός της έφτανε τους 100.000 κατοίκους. Αυτό αποδεικνύεται και από τα νεκροταφεία που βρέθηκαν στην γύρω περιοχή. Το ανάκτορο αυτό καταστράφηκε γύρω στο 1700 π.Χ και στη θέση του χτίστηκε άλλο. Η περίοδος αυτή 1700 - 1450 π.Χ είναι η λαμπρότερη για τον μινωικό πολιτισμό και ιδιαίτερα για την Κνωσό. Το 1600 π.Χ το ανάκτορο παθαίνει σοβαρές ζημιές από καταστροφικό σεισμό, γρήγορα όμως επισκευάζεται και συγχρόνως κτίζονται και άλλα καινούργια κτίρια. Τα καινούργια αυτά κτίρια μαζί με το προϋπάρχων ανάκτορο αποτελούν τον σημερινό αρχαιολογικό χώρο της Κνωσού. Νέα καταστροφή επέρχεται το 1450 π.Χ, πιθανών από την έκρηξη του ηφαιστείου της Θήρας (Σαντορίνη). Τέλος το ανάκτορο καταστρέφεται ολοσχερώς από την εισβολή των Αχαιών και δεν χρησιμοποιείται πια, αλλά η Κνωσός συνέχισε να παραμένει σημαντική πόλη-κράτος μέχρι την πρώτη Βυζαντινή περίοδο.

Η Κνωσός δεν ήταν η μοναδική ισχυρή πόλη στην Κρήτη αλλά είχε και αντίζηλες τις πόλεις Γόρτυνα και Λύττο. Ο ανταγωνισμός ήταν μεγάλος και τον 3ο π.Χ αιώνα η Κνωσός κάνει συμμαχία με άλλες πόλεις της Κρήτης και πραγματοποιεί την πρώτη εκστρατεία εναντίων της Λύττου χωρίς όμως να καταφέρει να την κατακτήσει.. Αργότερα κάνει την δεύτερη προσπάθεια και την καταστρέφει ολοσχερώς μιας και δεν συνάντησε αντίσταση απο τους Λυττιους, οι οποίοι έλειπαν σε εκστρατεία. Το 166 π.Χ συμμαχεί με την Γόρτυνα και καταστρέφουν τη Ραύκο (σημερινό Αγ. Μύρωνα). Αργότερα η Γόρτυνα γίνεται πρώτη πόλη φέρνοντας την Κνωσσό σε δεύτερη μοίρα.

Στην Κνωσό κόπηκαν πολλά νομίσματα πάνω στα οποία υπήρχαν διάφορες παραστάσεις. Οι περισσότερες από αυτές παρίσταναν τον Μινώταυρο να κρατά στο χέρι του πέτρα. Αλλες παρίσταναν τον Λαβύρινθο, άλλοτε τετράγωνο, άλλοτε κυκλικό και πάνω στο νόμισμα αναγραφόταν η λέξη "ΚΝΩΣΙΩΝ". Σε άλλα νομίσματα υπήρχαν μορφές αρχαίων θεών, όπως η θεά Αθηνά και η θεά Αφροδίτη.