Το λιμάνι από τον Κούλε

Το Ηράκλειο είναι η πρωτεύουσα του νομού και η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης. Σύμφωνα με την Ιστορία της πόλης στην αρχαιότητα εκεί βρισκόταν ένα από τα λιμάνια της Κνωσού. Οι κάτοικοι της πόλης ξεπερνούν τους 120.000, ενώ στο λιμάνι και στο αεροδρόμιο κάθε χρόνο καταφθάνουν χιλιάδες επισκέπτες από όλο τον κόσμο. Η πόλη είναι σημαντικό εμπορικό, βιομηχανικό και διοικητικό κέντρο, επίσης εδώ βρίσκεται και η έδρα της εκκλησίας του νησιού.

ΧανιόπορταΤο Ηράκλειο διαθέτει την παλαιά και την νέα πόλη. Η παλαιά πόλη δεν έχει διατηρηθεί και βρισκόταν μέσα στα ενετικά τείχη. Τα τείχη είναι το σημαντικότερο οχυρωματικό έργο κατά την ενετοκρατία. Τα τείχη έχουν τριγωνικό σχήμα με βάση την θάλασσα και κορυφή τον προμαχώνα Μαρτινέγκο. Υπήρχαν 7 προμαχώνες : Σαμπιονέρα, Βιτούρη, Ιησού, Μαρτινέγκο, Βηθλεέμ, Παντοκράτορα και Αγίου Αντρέα. Ακόμα. Υπήρχαν 4 πόρτες : πύλη Ιησού ή Καινούργια πόρτα, πόρτα Παντοκράτορα ή Χανιόπορτα, πόρτα Αγίου Γεωργίου ή Λαζαρέτο όπου βρίσκεται η προτομή του Καζαντζάκη και η πόρτα του Μώλου που γκρεμίστηκε από τους Άγγλους. Η παλαιά πόλη δεν διατηρείται όπως στα Χανιά και το Ρέθυμνο. Υπάρχει το Βενετσιάνικο λιμάνι που στην είσοδό του είναι το διώροφο εντυπωσιακό φρούριο Μεγάλος Κουλές. Το φρούριο χτίστηκε από τους Ενετούς το 1303 και ξαναχτίστηκε μετά από την καταστροφή του από τους σεισμούς το 1523 – 1540. Ο Κουλές προστάτευε το λιμάνι από τις επιδρομές, εκεί στεγάζονται οι κατοικίες των καπεταναίων, οι αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων καθώς και οι φυλακές. Στις Άγιος Μηνάςπλευρές του φρουρίου υπάρχουν κομμάτια από τα λιοντάρια του Αγίου Μάρκου. Το λιμάνι ήταν ναύσταθμος των πολεμικών Ενετικών πλοίων αλλά και εμπορικό λιμάνι. Εκεί που σήμερα βρίσκεται το τελωνείο υπήρχαν θόλοι για τις γαλέρες που αποτελούσαν τα νεώρια μαζί με τους θόλους που σώζονται.

Σημαντικοί είναι και οι ναοί του Ηρακλείου όπως του Αγίου Τίτου, του Αγίου Μάρκου και ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Μηνά που είναι ένας από τους μεγαλύτερους ναούς της Ελλάδας. Ένα από τα κομψότερα βενετσιάνικα κτίρια της πόλης είναι η Λότζα που χτίστηκε το 1626 – 1628 από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνη. Το κτίριο ήταν λέσχη ευγενών.

Κρήνη ΜοροζίνηΕπειδή το Ηράκλειο είχε πρόβλημα υδροδότησης οι Ενετοί αρμοστές κατασκεύασαν υδραγωγεία και κρήνες. Έτσι αρκετές και εντυπωσιακές είναι οι κρήνες της πόλης. Υπάρχει η κρήνη Μοροζίνη που χτίστηκε από τον Φραγκίσκο Μοροζίνη το 1628. Η πλατεία που βρίσκεται η κρήνη έχει το ίδιο όνομα και είναι μικρογραφία της πλατείας του Αγίου Μάρκου στη Βενετία. Η κρήνη είχε στο κέντρο ένα μεγάλο άγαλμα του Ποσειδώνα που πιθανόν καταστράφηκε από σεισμό και ονομαζόταν κρήνη του γίγαντα (Τσιγάντε). Σήμερα υπάρχουν τέσσερα λιοντάρια και υπέροχες παραστάσεις από την Ελληνική μυθολογία όπως Τρίτωνες, δελφίνια, Νύμφες κ.α.

Υπάρχει ακόμα η κρήνη Πριούλι ή Ντελιμάρκου χτισμένη το 1666 από τον Antonio Priuli και η κρήνη Μπέμπο που είναι η παλιότερη κρήνη που σώζεται και χρίστηκε από τον Βενετό Bembo το 1588. Γραφικό σημείο της πόλης είναι η Δημοτική Αγορά ενώ από το ύψωμα που βρίσκεται ο τάφος του Νίκου Καζαντζάκη φαίνεται όλη η πόλη.