Κατράκης Μάνος

    Ο Μάνος Κατράκης, μέγας ηθοποιός της ελληνικής σκηνής, γεννήθηκε το 1908 στα Χανιά (Καστέλι Κισσάμου) Κρήτης. Πρωτοεμφανίστηκε το 1928 στο Θίασο των Νέων, λίγο αργότερα έπαιξε Ερωτόκριτο στο θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη και το 1932 προσλήφθηκε στο νεοϊδρυόμενο Εθνικό Θέατρο, από το οποίο αποχώρισε το 1940 λόγω στράτευσης. Μέλος του ΕΑΜ Εθνικού Θεάτρου κατά την κατοχή διώχτηκε και εξορίστηκε (1947-1952) κατά τον εμφύλιο πόλεμο. Το 1952 επανήλθε στη σκηνή με ποιητικά απογευματινά, με συμμετοχή του στις "Δελφικές Γιορτές" του Καρζή (Προμηθεύς Δεσμώτης) και με το θίασο του με την Ασπασία Παπαθανασίου (Ευγενία Γκράντε, Ατμόπλοιο Τζόαν Ντάβερς, Βαθιές είναι οι ρίζες, Όλα τα παιδιά του Θεού έχουν φτερά κ.α).

Το 1955 ίδρυσε το "Ελληνικό Λαϊκό Θέατρο" στον υπαίθριο χώρο του Πεδίου του Άρεως, το οποίο εγκαινίασε με τον "Αγαπητικό της Βοσκοπούλας" του Δ.Κορομηλά. Σ' αυτό το θέατρο, με μεγάλη συμμετοχή κοινού και καλλιτεχνική επιτυχία, συνέχισε ως το 1967 με έργα ελληνικής ιθαγένειας και αγωνιστικής πνοής (Ο μονοσάνδαλος του Τσέκουρα, Το κορίτσι με το κορδελάκι και Η Αντιγόνη της Κατοχής του Περγιάλη, Ο Πατούχας του Κονδυλάκη και διασκευές από έργα του Καζαντζάκη όπως "Ο Χριστός ξανασταυρώνεται", "Χριστόφορος Κολόμβος", "Ο Καπετάν Μιχάλης"). Σποραδικά ανέβασε και κλασικό ρεπερτόριο (Ιούλιος Καίσαρ του Σαίξπηρ, Φουέντε Οβεχούνατου του Λόπε ντε Βέγκα κ.α).

Συνεργάστηκε με πολύ σημαντικούς καλλιτέχνες (Π.Κατσέλη, Τ.Μουζενίδη, Μ.Βολανάκη, Σπ.Ευαγγελάτο, Μ.Θεοδωράκη, Σπ.Βασιλείου, Α.Κατσέλη, Τ.Καρούσο, Ελ.Χατζηαργύρη, Αν.Βαλάκου, Μ.Μερκούρη) και συμμετέσχε σε εκατοντάδες εκδηλώσεις, όπου με την ανεπανάληπτη φωνή του δικαίωνε το νεοελληνικό ποιητικό λόγο. Οι αναγνώσεις του σε κείμενα νεοελληνικής λογοτεχνίας παρέμειναν κλασικές.

Το 1973 ο Μάνος Κατράκης προσλήφθηκε στο Εθνικό Θέατρο και πρωταγωνίστησε στον "Οθέλλο" και τον "Δον Κιχώτη", και στην Επίδαυρο στον "Οιδίποδα τύραννο" (1973) και στον "Προμηθέα Δεσμώτη" (1974).
Το 1977 επανιδρύθηκε το ΕΛΘ, και ο Κατράκης έπαιξε έργα Αρμπούζωφ (Φθινοπωρινή ιστορία με την Έλλη Λαμπέτη), Γκόρκι (Οι Τελευταίοι" και Λέοναρντ (Ντα). Αυτό το τελευταίο έργο αποτέλεσε το κύκνειο σχεδόν άσμα του, αφού παιζόμενο επί δύο συνεχή χρόνια, θεωρήθηκε η κωδικοποίηση της υποκριτικής του. Πάντως ο "Πρόσπερο" της Τρικυμίας του Σαίξπηρ (1947), ο "Προμηθέας" (1952), ο "Μίσκιν" και ο "Ντα" (1981-1982) υπήρξαν οι μεγάλες του επιτυχίες.

Ο Κατράκης έπαιξε και σε πολλές ταινίες Κινηματογράφου από το "Το λάβαρο το '21" (1928) ως το "Το Ταξίδι στα Κύθηρα" (1984). Αξιόλογες είναι οι ερμηνείες του στο "Μαρίνο Κοντάρα" του Γιώργου Τζαβέλα (1948), στη "Συνοικία το όνειρο" του Αλέκου Αλεξανδράκη (1961) στην "Ηλέκτρα" του Μιχάλη Κακογιάννη (1962), στο "Ένας Ντελικανής" του Μανόλη Σκουλούδη (1963). Συνταρακτική είναι η παρουσία του στο "Ταξίδι στα Κύθηρα" του Θόδωρου Αγγελόπουλου που προβλήθηκε στην Ελλάδα μετά τον θάνατο του.

Ηθοποιός μεγάλης γκάμας, με τέλειο φωνητικό και σωματικό όργανο με πηγαίο χιούμορ και αυτοσχεδιαστικό οίστρο, ο Κατράκης μαζί με τους Βεάκη, Ροζάν και Μινωτή αποτέλεσαν τους μεγάλους ρολίστες της μέσης τριακονταετιας του 20ου αι. στην Ελλάδα.

Ο Μάνος Κατράκης πέθανε στην Αθήνα το 1984.